Dòng điện xoay chiều 3 pha là gì?

1. Dòng điện xoay chiều 3 pha là gì?

Điện 3 pha là một hệ thống gồm 3 dòng điện xoay chiều có cùng biên độ, tần số nhưng lệch pha một góc phi Ø. Hoặc có thể hiểu đơn giản, dòng điện xoay chiều 3 pha là dòng điện có 3 dây nóng, 1 dây lạnh.

Tùy theo cơ sở hạ tầng, cũng tương tự điều kiện công nghệ cho những thiết bị sử dụng điện, mà tại các quốc gia sẽ sở hữu được hệ thống lưới điện 3 pha cũng khác nhau về giá trị.

Hiện nay, có 2 giá trị điện 3 pha phổ biến:

• 380V: mạng điện hữu dụng được tại Việt Nam.
• 220V: được sử dụng thường xuyên ở Mỹ và Nhật.

Vì thế mà với các thiết bị điện tử nhập từ Nhật về Việt Nam, người dùng trói buộc phải sử dụng thêm biến áp 3 pha hoặc ổn áp.

Dòng điện 3 pha có tên tiếng Anh là “three phase current”. Và tên này cũng rất được thể hiện trên tem của thiết bị điện.

2. Lợi ích của dòng điện 3 pha là gì?

Dòng điện 3 pha mang lại cho tất cả những người sử dụng nhiều quyền lợi và ưu thế chủ đào so với dòng điện 1 pha. Cụ thể:

• Giúp tiết kiệm dây dẫn nhờ nguyên lý truyền tải điện năng bằng mạch điện.
• Cấu tạo của dòng điện 3 pha không phức tạp và đặc tính tốt hơn dòng điện 1 pha.
• Dùng được cho mạng lưới điện công nghiệp và gia đình. Tuy nhiên, nếu sử dụng trong gia đình thì phải kết hợp thêm ổn áp.

3. Lưới điện 3 pha 3 và 4 dây 

Lưới điện 3 pha 380V tại Việt Nam có 2 loại là 3 dây và 4 dây.

• Lưới điện 3 pha 3 dây: được sử dụng để tuyền tải dòng điện mà không cần dùng dây trung tính và dùng khi tải không cần điện áp pha (tức là chỉ mất thể tạo 1 cấp điện áp). Trong trường hợp 1 dây dẫn bị đứt và chạm đất thì 2 pha còn lại vẫn hoạt động nhưng điện áp sẽ không còn giá trị Udm. Ngoài ra, khi có người vô tình chạm vào dây bị đứt thì sẽ xảy ra tai nạn điện.
• Lưới điện 3 pha 4 dây: loại này có dây trung tính và dùng mạng hạ thế để cấp trực tiếp đến thiết bị. Chúng tạo được 2 cấp điện áp dây và pha. Khi có 1 dây chạm đất thì Rơ le ở đầu nguồn sẽ cắt hết 3 pha nên không phát sinh tình trạng điện giật. Tuy nhiên, nhược điểm của lưới điện này là tốn dây.

4. Công thức tính dòng điện xoay chiều 3 pha

Công thức tính dòng điện xoay chiều 3 pha là:

P = 3 × pf × I × V

Trong đó:

• P: Công suất dòng điện, đơn vị đo là Watt.
• I: Dòng điện, đơn vị đo là Ampe.
• V: Điện áp, đơn vị đo là Von.
• pf: hệ số công suất, thường khoảng từ 0.85 – 1.

Chuyển đổi từ Kw sang Ampe: Muốn tính tổng công suất bằng kW thì tự mình dùng công thức sau.

I= P / (√3 × pf × V)

5. Cách đấu điện 3 pha 380v là gì? 

Mạch điện 3 pha gồm nguồn, tải, đường dây đối xứng. Khi thỏa mãn 3 yếu tố này thì gọi là mạch điện đối xứng. Nếu không thì gọi là mạch điện 3 pha không đối xứng.

• Mạch điện 3 pha đối xứng: với mạch điện này, dòng điện và điện áp các pha bằng nhau và chỉ lệch pha một góc 120o. Vì thế, khi giải mạch 3 pha đối xứng, tự mình rất cần phải tách 1 pha để tính. Lúc này, điện áp giữa chúng là điện áp dây Ud.
• Mạch điện 3 pha không đối xứng:

• Tải các pha không tư vấn cảm với nhau: đây là mạch phức tạp, có tương đối nhiều nguồn sức điện động.
• Tải các pha tư vấn cảm (mức không đối xứng tùy thuộc điện áp nguồn): nhóm các mạch không đối xứng và tư vấn cảm thành mạch đối xứng.

Vì cấu tạo khác với dòng điện 1 pha nên nguyên tắc đấu nối của dòng điện 3 pha cũng khác. Hiện tại, mạch điện 3 pha thường sử dụng 2 liệu pháp đấu nối là đấu nối hình sao và hình tam giác.

Thực tế, các pha của nguồn và tải sẽ được nối tiếp cùng với nhau. Đồng thời, có đường dây 3 pha nhằm dẫn điện năng từ nguồn đến tải.

Dòng điện trên dây pha từ nguồn đến tải là dòng điện dây Id, điện áp giữa chúng gọi là điện áp dây Ud.

Cách đấu nối điện 3 pha như sau:

• Khi đấu nối, bạn phải phân biệt rõ dây pha và dây trung tính. Trong đó, dây pha sẽ được nối với dây pha, còn  dây trung tính thì được nối với dây trung tính.
• Khi nối riêng rẻ các dây quấn AX, BY, CZ của nguồn điện với các tải có tổng điện trở ZA, ZB, ZC sẽ cho mạch 3 pha có 3 mạch và 1 pha không liên hệ. Mỗi mạch này được gọi là 1 pha của mạch điện 3 pha.

• Cách đấu nối điện 3 pha theo như hình sao: theo sơ đồ đấu nối của kiểu hình sao thì 3 điểm X, Y, Z sẽ được nối với nhau tạo dựng dây trung tính O.

• Cách đấu nối điện 3 pha theo như hình tam giác: điểm đầu pha này sẽ được đấu nối với điểm cuối của pha kia. Tức là, A nối Z, B nối Y, C nối X.

Xem thêm: Cách đấu công tơ điện 3 pha.

Như vậy qua bài viết này các bạn đã nắm rõ dòng điện xoay chiều 3 pha là gì? Lợi ích và công thức tính dòng điện 3 pha.